Diferencia entre revisiones de «Idioma georgiano»
gamarjobat tqveni gacnoba minda |
m Revertidos los cambios de 77.210.136.72 a la última edición de Diegusjaimes |
||
Línea 122: | Línea 122: | ||
|} |
|} |
||
== Expresiones útiles en georgiano == |
|||
[rogoraxart]tqveni gacnoba minda |
|||
* გამარჯობა /gamarjoba/ Hola |
* გამარჯობა /gamarjoba/ Hola |
Revisión del 21:17 9 dic 2009
Idioma georgiano | ||
---|---|---|
' ქართული / Kartuli ' | ||
Hablado en |
Georgia Irán Azerbaiyán Turquía Rusia | |
Región | Cáucaso | |
Hablantes | 4.100.000 | |
Familia | Georgiano | |
Escritura | Alfabeto georgiano | |
Estatus oficial | ||
Oficial en | Georgia | |
Códigos | ||
ISO 639-1 | ka | |
ISO 639-2 | geo (B), kat (T) | |
ISO 639-3 | kat | |
El georgiano (georgiano: ქართული Kartuli) es la lengua oficial de Georgia, una república caucásica.
El georgiano es la lengua materna de unos cuatro millones de georgianos, aproximadamente el 70% de la población del país, y otros dos millones de personas en el extranjero (principalmente Turquía y Rusia, con comunidades más pequeñas en Irán, Azerbaiyán, etc.). Es la principal lengua escrita para todos los grupos étnicos georgianos, incluso para los hablantes de las otras lenguas caucásicas meridionales (svan, megreliano y laz).
Clasificación
El georgiano es la más hablada entre las lenguas caucásicas del sur, familia que también incluye svan y megreliano (habladas principalmente al noroeste de Georgia) y el laz (hablada a lo largo de la costa del Mar Negro de Turquía, desde Trebisonda hasta la frontera con Georgia.
Dialectos
Algunos de los dialectos del georgiano son Imeretiano, Racha-Lechkhum, Guriano, Ajariano, Imerxev (en Turquía), Kartliano, Kakhetiano, Ingilo, Tush, Khevsur, Mokhev, Pshav, Mtiul, Ferjeidano (en Irán), y Meskhetiano.
Historia de la lengua
Se cree que el georgiano se diferenció del Megreliano y del Laz en el tercer milenio antes de nuestra era. Basándose en el grado del cambio, algunos lingüistas, tales como G. Klimov, T. Gamkrelidze y G. Machavariani plantearon la posibilidad de que el inicio del cambio haya ocurrido en el segundo milenio antes de Cristo o más temprano, diferenciando Svan de las otras lenguas. Los idiomas megreliano y laz se diferenciaron del georgiano aproximadamente un milenio más tarde.
El georgiano tiene una prolífica tradición literaria. El texto escrito más antiguo en georgiano que todavía se conserva es el "Martirio de la Santa reina Shushaniki" (C'amebaj c'midisa Shushanik'isi, dedoplisa) escrito por Iakob Tsurtaveli, fechado en el siglo V.
Alfabeto
- Véase también Alfabeto georgiano
El alfabeto moderno tiene 33 letras. En un principio tenía más, pero algunas letras han quedado obsoletas.
Historia del alfabeto
La forma más antigua del alfabeto georgiano, el alfabeto Asomtavruli ("mayúsculas"), fue creado el 412 a. C. por sacerdotes georgianos del culto de Matra (Mithra de Persia). El alfabeto Asomtavruli sufrió reformas en el año 284 a. C. hechas por el rey Farnavaz I de Iberia.
El alfabeto Asomtavruli es también conocido como Mrgvlovani ("redondeado"). Aún hoy se conservan muestras de este alfabeto en inscripciones monumentales, tales como las que se encuentran en la iglesia georgiana de Bolnisi Sioni cerca de Tiflis (de los siglos IV o V). Incluso se encontraron muestras más antiguas, que datan del siglo III a. C. al siglo III d. C., en Armaztsikhe (cerca de Mtskheta) y Nekresi (en la región de Kakheti al Este de Georgia), en 1940 y desde 1995 hasta el 2003 expediciones científicas realizadas por Simon Janashia (1900-1947) y Levan Chilashvili [1]. Las inscripciones del Armaztsikhe fueron estudiadas por Pavle Ingorokva.
Los alfabetos Nuskhuri ("minúsculas") o Kutkhovani ("cuadriculado") aparecieron en un principio en el siglo IX. Asomtavruli y Nuskhuri, conocidos como Khutsuri (ხუცური, o "escritura eclesiástica"), fueron usados para escribir manuscritos religiosos, utilizando el Asomtavruli para escribir las mayúsculas.
El alfabeto moderno, llamado Mkhedruli (მხედრული, "secular" o "escritura de militar "/escritura de los caballeros, seria la traduccion exacta de la palabra-მხედრული/, apareció por primera vez en el siglo XI. Se utilizaba con fines no religiosos hasta el siglo XVIII, que fue cuando remplazó por completo al Khutsuri. Los lingüistas que estudian georgiano dicen que su ortografía es fonémica.
Fonología
Consonantes
Donde hay tres consonantes en un mismo punto de articulación el orden es: sorda, sonora, sorda eyectiva; donde hay dos (excepto l,r) el orden es: sorda, sonora.
Bilabial | Dental | Palatal | Velar | Uvular | Glotal | |
---|---|---|---|---|---|---|
Oclusiva | p b pʼ ფ ბ პ |
t d tʼ თ დ ტ |
k g kʼ ქ გ კ |
qʼ ყ |
||
Fricativa | v ვ |
s z ს ზ |
ʃ ʒ შ ჟ |
x̠ ɣ̠ ხ ღ |
h ჰ | |
Africada | ʦ ʣ ʦʼ ც ძ წ |
ʧ ʤ ʧʼ ჩ ჯ ჭ |
||||
Nasal | m მ |
n ნ |
||||
Líquida | l, r ლ, რ |
Nótese que en georgiano hay sonidos similares que son diferentes fonémicamente:
- ქ, k (aspirada) y კ, kʼ (eyectiva)
- თ, t (aspirada) y ტ, tʼ (eyectiva)
- ფ, p (aspirada) y პ, pʼ (eyectiva)
- ჩ, ʧ (aspirada) y ჭ , ʧʼ (eyectiva)
Vocales
ɪ ი | ʊ უ | |
ɛ ე | ɔ ო | |
a ა |
Expresiones útiles en georgiano
- გამარჯობა /gamarjoba/ Hola
- გაგიმარჯოს /gagimarjos/ Hola (Respuesta)
- როგორა ხარ? /rogora jar/ ¿Qué tal estás?
- ნახვამდის /najvamdis/ Hasta luego, hasta la vista
- მადლობ /madlob/ Gracias
- დიდი მადლობა /didi madloba/ Muchas gracias
- გთხოვ /gtjov/ Por favor
- ბოდიში /bodishi/ Perdón
- მიყვარხარ(თ) /miqvarjar(t')/ Te(Os) quiero
- მე ქართველი,ესპანელი ვარ/me k'art'veli,espaneli var/ Yo soy georgiano(a), español(a)
- რა გქვია შენ? /ra gqvia shen/ ¿Cómo te llamas?
- მე მქვია გიორგი /me mqvia giorgi/me llamo Giorgi
- სასიამოვნოა თქვენი გაცნობა/sasiamovnoa t'k'veni gatsnoba/Un placer conocerlo(la)
- გაუმარჯოს! /gaumarjos/ ¡Chinchín!¡Salud!(al brindar)
- გილოცავ /gilotsav/ Enhorabuena, Felicidades
Véase también
Enlaces externos
- Guía de conversación bilingüe: http://georgiano-espanol.blogspot.com/
- Diccionario explicativo del georgiano antiguo (con algunas traducciones al griego y al ruso) http://web.sanet.ge/meskhitb/lexicon/#ie
- Diccionario Inglés-Georgiano, Georgiano-Inglés http://www.translate.ge
Diccionaro de las voces foráneas en Georgiano (Diccionario de palabras extranjeras en Georgiano) http://words.interes.ge/
Bibliografía
- Pavle Ingorokva. Inscripciones antiguas en georgiano.- Boletín de ENIMK, vol. X, Tbilisi, 1941, pp. 411-427 (en georgiano)
- Zaza Aleksidze. Epistoleta Tsigni, Tbilisi, 1968, 150 pp (en georgiano)
- Korneli Danelia, Zurab Sarjveladze. Cuestiones sobre la paleografía del georgiano, Tbilisi, 1997, 150 pp (en georgiano, sumario en inglés).
- Elene Machavariani. Grafía del alfabeto georgiano, Tbilisi, 1982, 107 pp (en georgiano, sumario en francés)
- Ivane Javakhishvili. Georgian Paleography, Tbilisi, 1949, 500 pp (en georgiano)
- Ramaz Pataridze. The Georgian Asomtavruli, Tbilisi, 1980, 600 pp (en georgiano)
- "Great discovery" (sobre la expedición del academicista Levan Chilashvili).- Periódico "Kviris Palitra", Tbilisi, April 21-27, 2003 (en georgiano)